Gårdsbeskrivning
Hånsta Östergärde ligger i Vattholma 20 km norr om Uppsala. På gården finns ca 170 ha växtodling, 10 ha betesmark, skog, ca 15 DE nötdjur, 30 tackor, 10 suggor och ca 350 värphöns. Växtföljden är fri men baserad på temat: 2 år vall, vete, havre, ärtor/åkerböna, råg, korn.
Alla djur utom värphönsen går utomhus året om. Vintertid går djuren på vallar och kan gå in i flyttbara väderskydd. Hyddorna flyttas när ströbädden blir ca 40-50 cm hög. Korna kalvar på sen höst och ungdjuren går normalt till slakt följande höst för att minimera antalet djur som behöver övervintras. Suggorna grisar på våren och går sedan i skogen på skogsmark som precis har eller kommer att avverkas. De gör stora insatser som markberedare på den blockiga moränmarken och resultatet blir en väldigt fin fröföryngring.
Klimatsmarta metoder
- Förbättrad hantering av näringsämnen på gården
Flyttbara djurstallar
Alla djur hålls utomhus året om. Djuren har tillgång till öppna väderskydd med halmströ. Halm läggs in dagligen och när höjden når 40-50 cm flyttas väderskyddet och en ny ströbädd påbörjas. På så sätt komposteras inte ströbädden utan förblir låg och kall och därmed sparas kvävet och kolet till nedbrukning inför vårsådd. Korna kalvar på senhösten. Suggorna föder på våren och tillbringar sommaren med sina kultingar i skogen där de markbereder den steniga marken så att självföryngring av skogen ökas mångdubbelt.
Hönsen hålls i flyttbara hus som under sommarhalvåret flyttas en gång i veckan på vallarna och ger dem tillgång till färskt bete.
Genom dessa aktiviteter sparar man in på insatskostnader och CO2-utsläpp förknippade med foderproduktion samt transporter av foder och gödsel.
- Optimerat växelbruk med baljväxter
Nya spannmål- och baljväxtblandningar samt fortsatt nyttjande av befintliga vallbaljväxter
Gården provar en blandning av rågvete-vinterärt som kan förbättrar avkastningsstabiliteten för ärter. Proteinavkastningen per hektar kan komma att höjas. Den högre biomassan ovan jord, jämfört med dess monokulturella motsvarigheter, bidrar också till ökad kolinlagring när den brukas ner i marken.
Dessutom har gården 28% andel av vallbaljväxter i växtföljden (2 av 7 år).
Foderbaljväxter bidrar till kvävefixering (minskade lustgasutsläpp) och kolinlagring.
- Optimerade jordbearbetningssystem
Minskad jordbearbetning genom kombinerad sådd av höst- och vårspannmål och odlingsförsök med perennt vete
Gården minskar sin jordbearbetning genom att plantera vår- och höstsäd samtidigt på våren. Höstspannmålet växer långsammare och förblir lågt fram till när vårspannmålet skördas. Det övervintrar sedan och skördas nästa år. Från och med 2014 kommer det även att finnas ett odlingsförsök på gården med perenna vetelinjer från The Land Institute i Kansas.
Genom att använda dessa metoder minskas dieselförbrukningen samtidigt som humuslagret ökar i jorden (kolbindning).
- Agroforestry
Alley cropping
Gården planterar alléer med bärande träd och buskar. I mellanrummen odlas ett eller fleråriga grödor.
På gården planeras plantering av en demonstrationsodling av livsmedelsproducerande perenner på åkermark: träd, buskar och örter. Sedan 2013 finns på gården en mindre agroforestry forskningslund på åkermark.
Special credit goes to Kjell Sjelin for the photographs published in this page.